Zrzeszenie Studentów Polskich w socjalizmie państwowym 1950-1973

Zrzeszenie Studentów Polskich powstało w 1950 roku. Miało, podobnie jak związki zawodowe w państwowym socjalizmie, reprezentować interesy studentów wobec władz i zabiegać o poparcie środowiska akademickiego dla nowego systemu. Jednak ZSP rozwijało się jako platforma studenckiego samorządu i obywatelskiej aktywności młodych inteligentów, przyszłych profesjonalistów. Działalność Zrzeszenia nastawiona była na zaspokajanie potrzeb studentów we wszystkich sferach: od zabiegania o akademiki, stołówki, stypendia, przez sprawy nauki i dydaktyki, do sfery kultury, turystyki i wypoczynku. Od swojego początku działalność ZSP była nadzorowana przez PZPR, a samodzielność ograniczana. Powodowało to stałe napięcia w jej relacjach z władzą. W marcu 1968 roku studenci podnieśli protest przeciwko autorytarnym rządom. ZSP polityczną opozycją nie było, nie organizowało tych protestów, ale trafnie odczytywało i artykułowało nastroje studentów. Nie spełniło oczekiwań władz. Partia doprowadziła więc do zastąpienia społeczno-zawodowego ZSP ideowo-politycznym Socjalistycznym Związkiem Studentów Polskich (SZSP).