Surrealizm Realizm Marksizm Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944-1948

Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, realizmem i surrealizmem, oddaje nowatorski charakter pracy, która w miejsce wydarzeniowej historii stawia historię dyskursywną (krytyczną) destabilizowaną w polu politycznym przez elementy badanego układu: ideologii, estetyki, sztuki.
Prof. Andrzej Turowski
To praca wybitna. Przez pryzmat sztuki i krytyki artystycznej odczytująca doniosły obszar kultury polskiej, świadomie i integralnie wielodyscyplinarna. Oddaje wielokierunkowe wędrówki pojęć i obrazów w środowisku lewicy artystycznej. Fundujące znaczenie ma przyjęte rozumienie surrealizmu jako przede wszystkim formacji mentalnej, intelektualno-artystycznej, aprobującej wolnościowy repertuar wartości, a nie styl. Struktura sieciowa pozwala umieścić wiele faktów, wydarzeń i dzieł, pozwala na daleko posuniętą grę skojarzeń, zarazem rodzi pytania o kryteria ich doboru, o warunki brzegowe, o granice. Otwarta jest na sąsiedztwo — krytykę literacką, kształtujący się marksizm w badaniach nad sztuką, konsekwencje wojennej traumy, wyzwania nowej sytuacji ustrojowej, relacje i zależności między estetyką a polityką. Kluczem do nowego ujęcia jest pokonanie ostrego oddzielenia nowej epoki tuż po wojnie od czasu wojennej katastrofy oraz lat przedwojennych. Wzięcie w nawias magicznych, odcinających dat umożliwia przywrócenie ciągłości kultury i zaznaczenie zmian.
Prof. Maryla Hopfinger