Praca nad rolą

Anna Sarna – „Spotkania”
Rozprawa Anny Sarny o jej pracy nad rolą Kyry Hollis w spektaklu „Prześwit” Davida Hare’a w reżyserii Jacka Orłowskiego w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi ze wszech miar budzi uznanie. Autorka bowiem swoje doświadczenia aktorskie umieściła – jakże słusznie – w szerokim kontekście filozoficznym i etycznym. Inspirację w pierwszym rzędzie stanowiła książka Józefa Tischnera „Filozofia dramatu”. Na jej podstawie Anna Sarna zastanawia się nad obecnością człowieka w dramacie. Jednocześnie na użytek swego doświadczenia aktorskiego przekształca Tischnerowskie „otwarcie” na „spotkanie”, aby tą drogą dojść do najistotniejszego sensu teatru. Bo właśnie w teatrze kondensuje się nie tylko esencja życia, ale następuje niemal mistyczne spotkanie wszystkich uczestników dramatu, zarówno tych na scenie, jak i tych na widowni.


Ireneusz Czop – „Stan zerowy”
Dawno nie spotkałam się z tak osobistym, bo przekraczającym granice doświadczenia artystycznego wyznaniem. Wyznaniem aktora, który w poszukiwaniu scenicznej prawdy podąża drogą wielkich mistrzów zarówno w kręgu teatru europejskiego (Peter Brook) jak Dalekiego Wschodu (Zeami Motokiyo). I co najważniejsze, te fascynacje nie są tylko wyrazem mód wstrząsających (i rozwijających) sztukę aktorską XX wieku. Nie są wyłącznie poszukiwaniem „aktora doskonałego”. Dla Ireneusza Czopa to droga – poprzez stosowanie różnych technik kształcących głos, oddech, ciało – do samodoskonalenia duchowego. Przecież sztuka aktorska jest najbardziej człowieczą ze wszystkich sztuk! Nie darmo Czop zatytułował swoje medytacje – „Stan zerowy”. Ten „stan” objaśnia jako „przestrzeń, w której wszystko się może zdarzyć”. I dodaje: „A idealną sytuacją jest całkowite zawierzenie, że wszystko, co w danej chwili przychodzi, jest działaniem”. Odnosi się to oczywiście do „rozczytywania logicznego i emocjonalnego” roli. To „rozczytywanie” przez Czopa Szekspirowskiego „Makbeta”, Clinta w „Blasku życia” Rebeki Gilman czy Męża w „Lwie na ulicy” Judith Thompson (w inscenizacjach Mariusza Grzegorzka) polega nie tylko na opisie „strukturalnych działań”, ale na wskazaniu głównego imperatywu rządzącego postaciami (strach, nawiedzenie, geometria). W tym dążeniu Ireneusz Czop ma odwagę przyznać się do osobistych wahań, niepokoju, nawet rozpaczy.
Z recenzji prof. Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej