Ogrodnictwo na trudne czasy. Ćwiczenia z permakultury w Europie Środkowej

Tworzenie ogrodu permakulturowego polega na nieustannym uczeniu się od natury. Co to oznacza w praktyce? Marek Styczyński przeprowadza nas krok po kroku przez proces projektowania i tworzenia takiego ogrodu – od inwentaryzowania terenu, w którym działamy, po wybór gatunków.

Dowiemy się m.in., jakie narzędzia będą nam potrzebne, jak wydzielić na naszej działce roślinne strefy i układać warstwy, co i jak kompostować oraz skąd pozyskiwać właściwe nasiona i sadzonki.

Permakultura zachęca do uważnego obserwowania i reagowania na otoczenie. Powstawanie ogrodu będzie zatem trwać dłużej niż w „typowym” ogrodnictwie, ale przyniesie radość z kolejnych odkryć, a z czasem doprowadzi do powstania trwałego systemu, współpracującego z przyrodą i wymagającego mniejszych nakładów pracy.

Jednocześnie Ogrodnictwo na trudne czasy to książka o stylu życia, opartym na szacunku do Ziemi, prostocie i budowaniu wspierających relacji z innymi. To potrzebna odpowiedź na trwający czas kryzysów i niepewności.

"W praktyce bezpośrednim celem inicjowania permakultury jest stworzenie stabilnego i trwałego systemu własnego życia (a więc miejsca, w którym mieszkamy, obiegu energii i żywności, podtrzymywania zdrowia, sposobów pracy i zarobkowania, stosunku do innych, także pozaludzkich mieszkańców Planety), a ogród jest dobrym przykładem, zestawem ćwiczeń i alegorią tego rodzaju pracy."

(fragment książki)

Marek Styczyński – leśnik, muzyk, ekspert w zakresie ekologii terenów górskich. Pełnił funkcję adiunkta ds. ochrony przyrody w Nadleśnictwie Warcino (1981–1985) oraz adiunkta ds. ochrony lasu w Nadleśnictwie Stary Sącz (1986–1987). Współtworzył oraz był zawodowo związany z Popradzkim Parkiem Krajobrazowym (1987–2007). Współpracował z tworzącym się Stowarzyszeniem Pracownia Na Rzecz Wszystkich Istot (1987–1993), a od 1993 roku prowadził samodzielny Nowosądecki Oddział Pracowni Na Rzecz Wszystkich Istot, zajmujący się eksperymentalnymi formami edukacji ekologicznej oraz ochroną terenów górskich. W 1998 roku, wraz z Anną Nacher, rozpoczął projekt artystyczny Karpaty Magiczne (magiccarpathians.com), w ramach którego do dziś tworzą muzykę, łącząc elektronikę z instrumentami tradycyjnymi. W latach 2008–2022 pracował w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie – najpierw w oddziale terenowym w Starym Sączu, a następnie na stanowisku głównego specjalisty w Wydziale Ochrony Przyrody i Obszarów Natura 2000 w Krakowie. Od 2014 roku wraz z Anną Nacher prowadzi w Pieninach Ośrodek Praktyk Bioregionalnych Biotop Lechnica (biotoplechnica.eu) z programem opierającym się na etnobotanice, bioregionalizmie i permakulturze. Współpracuje z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie oraz organizuje autorskie kursy i szkolenia.

Autor wielu książek, m.in. "Ucho Jaka. Muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fe" (wraz z Anną Nacher; Bezdroża, 2003), "Rośliny w tradycji Karpat i Bałkanów. Zielnik Podróżny" (Ruthenus, 2012), "Vaggi Varri. W tundrze Samów" (wraz z Anną Nacher; Alter, 2012), "Czarowna Słowacja. Przewodnik" (wraz z Anną Nacher; Rewasz, 2022) oraz publikacji autorskich dotyczących edukacji ekologicznej i ochrony przyrody.

Spis treści

Jakiego ogrodnictwa potrzebujemy w trudnych czasach?

I. Wprowadzenie i techniczne podstawy projektowania trwałego ogrodnictwa (Szkice działki, Inwentaryzacja, Kierunki świata, Spadki, Wielkość działki i pomiary, Szkic podstawowy, Poznanie działki, Kolory, Mikroklimat i gleba, Region administracyjny, historyczny, biogeograficzny, bioregion, Obieg i zasoby wody)

II. Zasady i cele projektowania albo czego oczekujemy po naszej działce? (Zasady podstawowe, Cele nadrzędne, Cele indywidualne)

III. Zasady szczegółowe i techniki inicjowania trwałych ekosystemów ogrodowych wzorowanych na Naturze (Wielofunkcyjność, Podział na mniejsze części, Strefy, Warstwy, Aspekty, Kopać czy nie kopać?)

IV. Rozwiązania szczegółowe dotyczące siedliska (Obieg wody; Program kompostowy, dżdżownice, kompostowanie i specjalne wspomaganie gleby; Słońce, światło i ciepło, energia; Plan Bee, Dobór gatunków grzybów, roślin i zwierząt, Polikultura versus monokultura, Gildie i biogrupy roślinne)

V. Materialność permakultury (Narzędzia, Materiały, Nasiona i sadzonki, czyli poważny wstęp do samostanowienia w duchu trwałości i podtrzymywaniu bioróżnorodności)

VI. Ewolucja kultury (Rodzime, obce, inwazyjne)

VII. Ogród i dom jako środowisko życia nie tylko ludzi

VIII. Prawa ekologii i wzorce natury jako podstawa projektowania

IX. Agroleśnictwo

X. Co dalej z naszym ogrodnictwem?

Szczególnie polecani autorzy