Językowe szaty duchowości

„Czym jest duchowość? Jeszcze sto lat temu rzadko zadawano sobie to pytanie. Sam termin zaczął być częściej używany dopiero w połowie XX wieku. Od tego czasu jego popularność rośnie”. Tak zaczyna swoją książkę Historia duchowości chrześcijańskiej James A. Wiseman OSB. Zdania te streszczają powszechne obecnie zainteresowanie duchowością, dające się stwierdzić choćby na podstawie wielości tytułów publikacji naukowych praktycznie ze wszystkich dziedzin humanistyki oraz porównywalnej ‒ jeśli nawet nie większej ‒ liczby tytułów publikacji popularnonaukowych. Wszystkie te teksty łączy jedno: pojęcie duchowości dawno opuściło dyskurs chrześcijaństwa, co więcej – często także dyskurs religii.

Wśród publikacji naukowych brak jest kompleksowego spojrzenia na duchowość przez język. Praca ta stanowi próbę wstępnego zarysowania i zastosowania dostępnego dla szerszego grona humanistów podejścia pozwalającego wydobyć najistotniejsze elementy danej duchowości na drodze wieloaspektowej obserwacji tekstów, w których jest ona przedstawiona. Jest to zarazem próba nakłonienia do pochylenia się nad tekstem i uwzględnienia danych językowych w pewien bardziej systematyczny sposób, który w opinii autorki jest dostępny dla humanisty.

Metoda obserwacji tekstów opiera się na modelu badania lingwistycznego. Sam model usytuowany jest jednak na drugim miejscu w kompozycji pracy, właśnie ze względu na to, że celem autorki jest przede wszystkim ukazanie możliwości praktycznego zastosowania zawartej w nim propozycji, a nie szczegółowe przedstawienie argumentacji ściśle lingwistycznej. Tym jest również uwarunkowana pewna dysproporcja między „teorią” a „praktyką” – między częścią przedstawiającą lingwistyczny model badania i opisu języka duchowości (część druga) a rozdziałami zawierającymi wyniki obserwacji duchowości dokonanych przez pryzmat tego modelu (część pierwsza).