Intymność – rozwój – edukacja

Zajmowanie się intymnością jako przedmiotem badań i analiz naukowych z uwagi na jej naturę jest działaniem, któremu towarzyszy ambiwalencja. W jaki bowiem sposób można opisać i wyjaśnić splot najbardziej osobistych odczuć, skoro nie potrafią ich w pełni wyrazić nawet osoby, których są udziałem? Pierwsza możliwość to uzbrojenie się w język naukowy, struktury pojęciowe podporządkowane żelaznej logice. Jest to podejście podobne do „pozytywistycznego” oglądu rzeczywistości przyrodniczej i społecznej. Druga możliwość, powstająca po odrzuceniu naiwności wynikającej z tej pierwszej, to wykorzystanie języka wyrażającego emocje, subiektywistycznego, podobnego do interpretatywnych prób wnikania w głąb ludzkiego doświadczenia. Ambiwalencja powstająca na styku tych dwóch porządków nie pozwala zasnąć spokojnie po napisaniu jakiegokolwiek fragmentu tekstu. I to ona jest najbardziej widocznym rysem prezentowanej monografii. Pomiędzy różnymi pęknięciami językowymi autorzy umieścili teksty lokujące intymność w polu zainteresowania takich dyscyplin jak: antropologia, metodologia badań naukowych, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia i psychologia. Posługując się ich systemem pojęć, ale nie stroniąc od języka codziennej emocjonalności, pisali o miejscu intymności w sferach fizyczności i psychiki człowieka, w kulturze współczesnej, w procesach rozwojowych i wychowawczych czy wreszcie w pracy z osobami niepełnosprawnymi. Prezentowana książka może więc przydać się wszystkim tym, którzy zajmują się innymi, w sensie osobistym i zawodowym. Nie zredukuje wprawdzie ich egzystencjalnego niepokoju, niewiele wyjaśni, ale – być może – pokaże, jak można stawiać pytania: o siebie w relacji z innymi, o innych w relacji z nami, o swoją codzienność, a także o to, jak badać zjawiska niewidzialne. Największym zagrożeniem dla naszej kondycji jest bowiem zaniechanie zadawania sobie niewygodnych pytań, bez względu na to, czym się zajmujemy. I to jest, zdaje się, najważniejszy argument przemawiający za przeczytaniem tej książki.
Krzysztof Rubacha